زهره کامران آزاد
دبیر کانون کارآفرینی فارس
رییس کارگروه تخصصی بانوان کارآفرین فارس
ایده در بقای کسب و کار بسیار مهم است. بنابراین برای یک کارآفرین بسیار مهم است که از روش های مطمئن تر و به طور سیستماتیک در جست و جوی ایدههایی باشد که بزرگترین فرصت را برای موفقیت فراهم کنند. فرصت ها در همه جا هستند. در محیط زندگی فرصت های زیادی را دید. در تلویزیون در مجلات، در مکالمات دوستانه، در روابط فامیل.
ایده: ایده به معنای مفهوم و انتزاع شکل گرفته و یا موجود در ذهن انسان است و توانایی هر انسانی برای ایده اندیشی و ایده پردازی به قابلیت های استدلال ذهنی و درون اندیشی و توانایی درک و فهم و میزان هوش وی بستگی دارد. ایده و فرصت معمولا با هم مطرح میشوند. در واقع فرصت نیازی است که باید تامین شود و ایده شیوه تامین آن نیاز است. از این رو ایده های زیادی گردآوری میشودو بعد ارزشیابی میشود تا بدانیم که کدام ایده بهتر میتواند استفاده از فرصت را امکان پذیر کند.
ایده ها نقش مهمی در موفقیت کسب و کار دارند. عوامل مهم دیگری نیز وجود دارد که در موفقیت کسب و کار موثر است از جمله: قابلیت های کارآفرینی، تامین مالی و نیروهای محیطی که شامل بازارها؛ عرضه کنندگان، سیاست های دولتی و قوانین است. در مورد کارآفرین علاوه بر قابلیتها، ویژگی های دیگری نیز مهم است از جمله علایق و آرزوهای وی. کارآفرین میتواند با استفاده از یک فهرست کنترلی، ویژگیهای خود را با ویژگی های مناسب برای ایده مطابقت دهد.
منابع ایده: برخی از مهمترین منابعی که منجر به تولید ایدههای جدید برای کارآفرینان میشود عبارتند از:
1: مصرف کنندگان 2: شرکت های موجود
3: شبکه های توزیع 4: دولت، اختراعات ثبت شده، قوانین
5: تحقیق و توسعه
خلق ایده: حتی با تنوع وسیع منابع موجود رسیدن به ایده ای که اساس فعالیت کارآفرینانه نوپا قرار گیرد کار دشواری است. کارآفرین میتواند از چندین روش برای آزمودن و رسیدن به ایده های جدید کمک بگیرد. برخی از روش های آفرینش ایده های جدید عبارتند از:
گروه های متمرکز، توفان فکری، حل خلاقانه مشکل، ارتباط بین اجزای محصول، روش های اکتشافی، روش تحلیل عوامی، تحلیل مشکلات موجود، روش فهرست کردن ویژگی و ….
فرایند خلاق ایده پردازی: در زیر فرایند خلاق ایده پردازی به ترتیب بیان شده است:
تولید ایده: تولید ایده هنگامی رخ میدهد که بذر آن کاشته میشود و بر مبنای کنجکاوی یا علاقمندی در مورد یک مشکل و یا در حوزه عملیاتی خاص فرد ظهور پیدا میکند.
آماده سازی: در طی مرحله آماده سازی فرد به تحقیق و جست و جوی کنجکاوانه برای عملی کردن ایده میپردازد. هرچند این جست وجو به ندرت نتیجه بخش است اما فرد خلاق از طریق جمع آوری اطلاعات و آگاهی ها در رابطه با مشکل آماده میشود.
پروراندن ایده: مرحله پروراندن، عمل آوری یک ایده است در این مرحله کنترل فرایند خلاق در دست ذهن ناخودآگاه است و به یک دوره چندین ساله بازتاب ناخودآگاهی مغز در مورد ایده و حل مشکل نیاز است.
تشریح ایده: مرحله تشریح ایده هنگامی رخ میدهد که در مرحله پرورش صاف و صیقلی شده باشد و اینجاست که برای عملی شدن مورد بررسی قرار میگیرد و همه ابعاد و جوانب آن روشن میشود.
تایید ایده: تایید مرحله توسعه یافته تبدیل آگاهی ها به کاربرد عملی است. در این مرحله مشخص میشود که آیا ایده شایستگی دارد؟ سودمند است؟ قابلیت عملی شدن دارد یا خیر؟
تفاوت ایده و فرصت: فرصت کارآفرینانه شامل مجموعه ای از ایده ها، اعتقادات و اعمال است که توانایی خلق کالاها و خدمات آینده را، در غیاب بازارهای فعلی برای آنها، فراهم میکند. فرصت حاصل برخورد ایده ها با شرایط دنیای واقعی و خلاقیت کارآفرینانه در یک نقطه زمان است. ایده برای یک کسب و کار لزوما برابر با یک فرصت کارآفرینانه نیست هر چند همیشه در قلب یک فرصت وجود دارد و اولین قدم در فرایند خلق یک فرصت است. بنابراین محققان پیشنهاد میکنند که ما میتوانیم از ایده به عنوان گامی که منجر به یک فرصت میشود یاد کنیم.
کارآفرینی یک فرایند هدایت شده بازار است و قبل از هیجان زده شدن درباره یک ایده درک اینکه آیا این ایده واقعا نیازی را پاسخ میدهد و معیارهای یک فرصت را دارد بسیار حائز اهمیت است. ایده گام یا قدمی است که به فرصت منتهی میشود. بنابراین تشخیص فرصت یک فرایند است نه یک تجربه “یافتم، یافتم” یک دفعه ای. به عبارت بهتر، ایده کسب و کار مرکز و محوری برای جستجوی فرصت است. با این وجود فقط هنگامی که محیط کسب و کار و مهارت ها و پیشینه شخصی کارآفرین نسبتا با ویژگی های یک فرصت متناسب باشد آن فرصت به بهره برداری میرسد.
باید به خاطر داشته باشیم هر فردی ممکن است در روز صدها ایده داشته باشد اما فرصت در دنیای کسب و کار ایدهی جدیدی است که بتوان آن را به کسب و کار یا ارزش اقتصادی تبدیل کرد. در واقع کار زیادی باید انجام شود تا ایده به فرصت تبدیل شود.
یکی از راه های تشخیص تفاوت ایده با فرصت بررسی تفاوت یک مخترع با یک کارآفرین است. یک مخترع با ایده و مفاهیم کار میکتد و سعی میکند آنها را به یک محصول جدید یا خدمت تبدیل کند در حالی که کارآفرین سعی میکند بازار بالقوهای را برای ایده کشف و شناسایی کند و راهی را برای خلق ارزش اقتصادی آن بیابد. فرصت ها از جمع ایده و یک نقص یا نیاز به وجود میآید لذا میتوان گفت فرصت ها از دو طریق خلق میشوند به این معنی که یا ایده ای داریم و باید دنبال خلا و نیازی بگردیم که ایده ما پاسخگوی آن نیاز باشد و یا نقص و نیازی را میشناسیم و باید ایده ای برای رفع آن نیاز بیابیم.
در یک اقتصاد پویا، ایده ها، محصولات ، و خدمات همواره در حال تغییر هستند و در این میان کارآفرین است که با شناسایی به موقع فرصت های حاصله الگویی برای مقابله و سازگاری با شرایط جدید به ارمغان میآورد. برای مقابله با بحران بیکاری، شناخت صحیح فرصتها و استفاده از نیروهای خلاق انسانی را به ضرورت تبدیل میکندفرایند کارآفرینی را در جامعه در حال توسعه ایران شتاب میبخشد و بازنگری در سازماندهی و مدیریت منابع انسانی را لازم میسازد. در ادامه مباحث در مورد فرصت در کارآفرینی توضیحات بیشتری ارائه خواهد شد. (برداشت از کتاب کارآفرینی پیشرفته نوشته محمود احمدپور داریانی)